13.07.2018 tarihli “Erkekler İçin Doğum Kontrol Hapı Geliştirildi” haberi hakkında

 

13.07.2018 tarihli “Erkekler İçin Doğum Kontrol Hapı Geliştirildi” başlıklı yazıda,

“ Bu zamana kadar biz kadınların kullandığı tüm doğum kontrol yöntemleri korkulu rüyamızdı. Ertesi gün hapları her geçen gün yan etkileri biraz daha azalsa da hala kadınların kâbus gibi bir kaç gün geçirmesine sebep oluyor. Öteki taraftan doğru kullanılmayan kondomlar sonucu istenmeyen gebelik ihtimali, markalar ürünlerini iyileştirdiklerini iddia etseler bile devam ediyor. Sürekli ve düzenli kullanılan doğum kontrol haplarının kısırlığa yol açtığı ise adım attığınız her jinekologda duyuyorsunuz” şeklinde bir ifade yer almaktadır.

Gebelikten korunma yöntemlerinin amacı kadınların istedikleri zamanda istedikleri sayıda çocuk sahibi olmalarını sağlamak üzere planlı ve istenen gebeliklerin elde edilmesini sağlamaktır. Erkekte kordonların (vazektomi), kadında tüplerin bağlanması (tüp ligasyonu) kalıcı korunma yöntemleridir. Bu iki yöntem dışında kalan tüm yöntemler geri dönüşümlü yöntemler olarak adlandırılır; kullanımlarında hedeflenen sadece kullanım süresince gebelikten korunmanın sağlanması, bırakıldığında ise o kişinin yaşı ve mevcut durumuna hormonal bağlı olan doğurganlık potansiyelini tekrar kazanmasıdır.

Halen dünyada evli veya partneri olan üreme çağındaki kadınların (15-49 yaş) yüzde 64’ü bir korunma yöntemi ile korunmaktadır. Korunma yöntemi kullanma oranı Avrupa, Latin Amerika ve Kuzey Amerika’da %70’ler düzeyindedir. Dünyada korunma yöntemi kullanan kadın sayısı 2017 yılı verilerine göre 778 milyon civarındadır, her yıl yaklaşım 15 milyon kullanıcı bu sayıya eklenmektedir. Rahim içi araç, hormonal yöntemler ( korunma hapları, iğneleri veya cilt altı implantlar) modern korunma yöntemleridir. Modern korunma yöntemleri kullanım sırasında kadını etkin bir şekilde gebelikten koruyan yöntemlerdir. Global verilere baktığımızda korunma yöntemi kullanan kadınların %90’ı modern bir yöntem kullanmaktadır. Doğum kontrol hapı kullanımı ise %9 oranındadır. Dünyada doğum kontrol hapı kullanan kadın sayısı 100 milyonun üzerindedir ve Avrupa ve Kuzey Amerika’da doğum kontrol hapı kullanımı çok daha yaygındır. ABD’de her beş kadından dördü hayatlarının herhangi bir döneminde doğum kontrol hapı kullanmaktadır. Doğum kontrol hapları gebelikten korunmanın yanı sıra adet düzensizlikleri, ağrılı veya aşırı adet görme, kıllanma, premenstrüel sendrom, akne gibi durumlarda da tedavi amacı ile kullanılmaktadır.

Doğum kontrol hapları kullanımları sırasında yumurtlamayı baskılayarak ve rahim ağzından salgılanan salgının kalınlaşıp sperm için geçirgen olma özelliğini azaltarak etkilerini göstermektedirler. Kombine doğum kontrol hapları hem östrojen hem de progesteron dediğimiz iki hormonu içerirken, sadece progesteron içeren korunma hapları da kullanılmaktadır. Kombine doğum kontrol hapları, 1960’larda geliştirilmeye başlanmış ve daha yüksek östrojen dozları ile kullanıma sunulmuştur. Günümüzde kombine haplardaki östrojen miktarı en aza indirilmiş, progesteron preparatı olarak da kullanımı daha kolay, daha az yan etkisi olan yeni sentetik progesteronlar seçilmiştir.

Herhangi bir korunma yöntemi kullanmayan bir çiftin gebelik elde etmesi için geçen süre yaklaşık altı aydır. Bir yılı geçen korunmasız ilişkiye rağmen gebe kalınmaması durumu infertilite olarak adlandırılmakta ve gerekli tetkik ve tedavilere başlanılmaktadır. Doğum kontrol haplarının kısırlık yapıcı bir etkisi yoktur. Doğum kontrol hapları sadece kullanım sırasında gebeliği engeller, bırakılmaları ile beraber kişinin doğurganlık kapasitesi kullanım öncesine döner. Doğum kontrol hapı kullanımının bırakılması ile doğurganlığın geri dönüşü arasındaki süre hem daha önce hiç gebe kalmamış hem de doğum yapmış kadınlarda birçok kez araştırılmış, doğurganlığın dönüşü için diğer modern yöntemlerin bırakılmasından farklı bir süre gerekmediği gösterilmiştir. Ayrıca uzun süre doğum kontrol hapı kullanımın da doğurganlığın geri dönüş süresini uzatmadığı yapılan çalışmalarda ortaya konmuştur. En son 2018 yılında 14 884 kadının dâhil edildiği bir çalışmada modern yöntemler bırakıldıktan sonra gerçekleşen doğurganlık oranları incelenmiştir. Bu çalışmada rahim içi araç, doğum kontrol hapı ve diğer hormonal yöntemleri bırakan kadınların %83’ünün ilk bir yılda gebe kaldığı, rahim içi araç ve doğum kontrol hapını bırakanlar arasında doğurganlık açısından herhangi bir fark olmadığı ortaya konulmuştur.

Tüm toplumlarda uygulanan tedavi veya korunma yöntemleri ile ilgili yanlış bilgiler ve dayanaksız korkular olabilir. Topluma bilimsel veriler sunulması ve yanlış bilgileri düzeltmesi noktasında sağlık sektörünün yanı sıra günümüzde çok önemli bir bilgi kaynağı olarak görülen medyanın da büyük sorumluluğu bulunmaktadır. Bu nedenle tıp alanında kaleme alından yazıların ya konunun uzmanlarının desteği ya da danışmanlığında yazılması bu bilgi kirliliğinin önlenmesini sağlayacaktır.

Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği olarak basında yer alan bilimsel dayanağı olmayan bu tarz haberlerin kadınları yanlış yönlendirdiğini ve bilgi kirliliği yarattığını görüyoruz.  Geniş kitlelere erişebilen basın yayın organlarının böyle konularda halkı doğru bilgilendirmek için derneğimiz gibi işin uzmanı olan otoritelere danışmalarını şiddetle öneriyoruz.

 

Trends in Contraceptive Use Worldwide 2015. United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division (2015). Trends in Contraceptive Use Worldwide 2015 (ST/ESA/SER.A/349).

Daniels K, Mosher WD and Jones J, Contraceptive methods women have ever used: United States, 1982–2010, National Health Statistics Reports, 2013, No. 62,

Bearak JM and Jones RK, Did contraceptive use patterns change after the Affordable Care Act? A descriptive analysis, Women’s Health Issues, 2017, 27(3):316–321, doi:10.1016/j.whi.2017.01.006.

Brynhildsen J.  Combined hormonal contraceptives: prescribing patterns, compliance, and benefits versus risks. Ther Adv Drug Saf. 2014; 5(5): 201–213

Farrow A, Hull MGR, Northstone K, Taylor H, Ford WCL, Golding J. Prolonged use of oral contraception before a planned pregnancy is associated with a decreased risk of delayed conception. Human Reproduction 2002 17:10 2754-2761

Banhart KT, Schreiber CA. Return to Fertility following discontinuation of oral contraceptives. Fertility and Sterility 2009 91:3 659-663

Girum T, Wasie A. Return of fertility after discontinuation of contraception: a systematic review and meta-analysis. Contracept Reprod Med. 2018 Jul 23;3:9. doi: 10.1186/s40834-018-0064-y. eCollection 2018.